Siyahlar daha fazla mı öderler?Irksal önyargılarla ilgili çarpıcı veriler sunan deney Chicago’da yapılır. Dört yıl süren çalışma sonucunda; oto galerilerinin zenci erkeklere verdiği son fiyatın, beyaz adamlara verilen ilk fiyattan 1.100 dolar daha fazla olduğu ortaya çıkar. Ve olayların %44’ünde beyaz erkelere, kadınlara ve zenci erkeklere verilen son fiyattan daha düşük bir ilk teklif verildiği görülür.
Araştırmanın sonuçları medyada büyük tartışmalar yaratır. Bir yıl sonra “Tüketici Araştırmaları Anketini” inceleyen başka bir araştırma yayınlanır. Bu araştırmada ise, dört yıllık otomobil satışları incelendiğinde ‘beyaz erkekler grubu ile kadınlar ve zenci erkekler grubu’ arasında istatiksel olarak belirgin bir fark bulunmaz. Fakat daha sonra yapılan incelemede gruplar arasında ortalama satış fiyatı aynı gibi görünse de, ‘kadınlar ve zenci erkekler’ grubu içinde, beyaz insanların grubuna göre çok yüksek fiyat ödeyen kişiler olduğu görülür.
Aynı günlerde yayınlanan ropörtajda bir oto galericisi: “Kuzenimin siyahların yaşadığı bir mahallede oto galerisi var. Benim sattığım kadar çok araba satmıyor fakat çok başarılıdır. Bilirsin işte, bazen görünüşe göre maddi gücü az olan insanlar daha fazla ödemek zorundadır.” diyerek durumu özetler.
Fiyat belirlemede cinsiyet…
Cinsiyetin ücret pazarlığıyla olan ilgisini araştırmak üzere tasarlanan oyun, kabul et ya da reddet oyunu. Şöyle ki; size 10 dolar veriliyor ve bunu yabancı bir kişiyle paylaşmanız isteniyor. Paranın nasıl bölüşüleceğine siz karar veriyorsunuz. Örneğin ‘7 dolar bana, 3 dolar öteki kişiye.’ İşin kilit noktası, eğer karşı taraf kabul etmezse iki taraf ta bir kuruş alamıyor.
Oyunda teklif verenler ve cevap verenler birbirlerini görmüyorlar. Birinci grupta katılımcılar birbirlerinin cinsiyetlerini bilmiyorlar. İkinci grupta ise partnerlerinin cinsiyetleri hakkında bilgileri olması sağlanıyor.
Karşı tarafın cinsiyetini bilmeyen kişiler 10 dolar üzerinden ortalama 4.68 dolar teklif ediyor. Partnerinin erkek olduğunu bilen kişiler ise ortalama 4. 89 dolar teklif ediyor. Partnerinin kadın olduğunu bildikleri zaman ortalama 4.37 dolar teklif ediyorlar.
Dikkat; teklif edenler kadın olduğu zaman cinsiyet ayırımı daha da büyüyor. Kadınlar, cevap verenler erkek olduğu zaman ortalama 5.13 dolar (yani yüzde 50’den fazla) teklif ediyor fakat cevap verenler kadın olduğunda ortalama 4.31 dolar teklif ediyor. Yani kadınlar hangi rolü oynarsa oynasın durum onlar için hep kötü.
Araştırma yöneticisi, erkek teklif edenlerin kadın teklif edenlere göre yüzde 14 daha fazla para kazandığını ve bu miktarın gerçek hayattaki kadın-erkek maaşları arasındaki farka yakın olduğunu belirtiyor ve diyor ki ‘çünkü maaşlar müzakere edilir ve kadınların maaş pastasından daha küçük bir parça almasıyla sonuçlanır.’
…
Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş, Muhammed Ali ile Londra’da buluştuğu günü, bir televizyon sohbetinde anlatıyor. “Telefonla aradım, otelin adresini verdi. ‘Pazartesi sabah buluşalım’ dedi. Ben kendimi tarif ettim. Ben de kendimi tarif edeyim dedi. Seni herkes tanır şampiyon gerek yok, dedim. Sözleştik. Otele gittiğimde konuştuğumuz gibi resepsiyonda bekliyordu. Selamlaştık. Kendisine muhabbetle sarıldım. O da aynı şekilde cevap verdi. Birbirimize sarıldık. Neyse, bir müddet sonra ayrıldığımızda baktım Muhammed Ali ağlıyor, gözlerinden yaşlar süzülüyordu. Dedim, aziz kardeşim bir hata mı yaptım, yanlış birşey mi oldu niye ağlıyorsun. ‘Yok’ dedi hiçbir hata yok, yanlış yok. ‘Bugüne kadar hiçbir beyaz bana böyle sarılmadı, hiçbir beyaz beni böyle kucaklamadı. Onun için ağlıyorum’ dedi.”
Yalçıntaş’ın anısını paylaştığım konferanslarımda, katılımcılar Muhammed Ali’yle derhal empati kurar ve ırk ayrımcılığı karşısında Ali’nin yanında yer alırlar.
Fakat dile getiremediğim sorular zihnimde dolaşmaya devam eder. Diğer dinden ailelerle komşu olmak ister misin? Diğer mezhepten ailelerle komşu olmak ister misin? Diğer etnik kökenlerden birileriyle komşu olmak ister misin? Farklı cinsel tercihleri olan kişilerle komşu olmak ister misin? Sorular, sorular, sorular…
İster siyah, ister mülteci, ister kadın, ister LGBT, ister göçmen… Ayrımcılık günümüzün en büyük sorunlarından biri olarak insanlığın ve markaların gündeminde yerini koruyor.
BrandTalks Temmuz 2016
…
Daha fazla bilgi: Fiyatlandırma Sırları William Poundstone, Mediacat Yayınları Aralık 2015
“Etnik köken, cinsiyet ve otomobil fiyatları deneyi” Ian Ayres ve Peter Siegelman
“Cinsiyetin ücret pazarlığı ilişkisi araştırması” Sara Solnick
http://www.filmloverss.com/jesse-williams-siyahilere-yonelik-ayrimciliga-dair-konusmasi/
